Malzeme Güvenlik Bilgisi
Güvenlik bilgileri içeren malzeme güvenlik bilgisi her MAGMAWELD kaynak malzemesi için mevcuttur. Bu malzeme güvenlik bilgileri aşağıdakileri içerir:
a) Zararlı bileşenler,
b) Bu malzemeyi kullandığınızda oluşabilecek zararlar,
c) İlkyardım kuralları,
d) Çalışma alanı için gereken sınır değerleri,
e) Atıkların nasıl bertaraf edileceği.
Kullandığınız kaynak malzemelerinin malzeme güvenlik bilgilerini MAGMAWELD'den isteyebilirsiniz.
Havalandırma
Kaynak malzemesinin içeriği dışında, kaynak ark ısısı ile birlikte de zararlı maddeler de oluşabilir. Bu zararlı maddeler aşağıdaki nedenlerden oluşabilir:
a) Metalik kaplamalar, galvaniz (çinko), kurşun gibi, b) Boyalar, çinko ve kurşun boyalar, c) Yüzey koruyucu bileşikler, yağ, gres gibi kirlilikler
Kurşun, kadmiyum, çinko, krom içeren metalleri kaynak yaparken özel bir dikkat gösterilmelidir. Çünkü bu elementler zararlı ve zehirli maddeler oluşturur. Bu yüzeyinde plastik, yağ ve gres içeren malzemeler için de doğrudur. Yüzeyinde hidroklorik-asit veya hidrokarbonlu bileşikler bulunan iş parçaları, kaynak öncesi bu bileşiklerden arındırılmalıdır. Çünkü kaynak esnasında zehirli phosgene (MAK: 0,1 ml/m3) oluşumuna neden olurlar.
Çalışma ortamındaki solunacak havada MAK- değerlerine ulaşmamak için doğal veya teknik bir havalandırma mutlaka yapılmalıdır. Bu havalandırma şekli, Tablo 1 ve 2’ de verilen şartları yerine getirmelidir. | |
Tablo 1’ deki havalandırma yöntemleri, kullanılan kaynak malzemelerindeki veya örtü türlerindeki sağlığa zararlı maddelerin konsantrasyonuna göreceli olarak listelenmiştir. Tablo 2’ deki havalandırma yöntemleri ise, ana metaldeki veya örtü türündeki zararlı maddelerin konsantrasyonuna göreceli olarak listelenmiştir.
Havalandırma şekli aynı zamanda alevin yanma süresine veya ark süresine de bağlıdır. “Kısa süre” tanımından anlaşılması gereken günde ½ saat veya haftada 2 saatlik alev veya ark süresidir. “Uzun süre” tanımından anlaşılması gereken ise bu değerleri aşan sürelerdir.
Açık havada kaynak yaparken de zararlı maddelerin solunulan havaya girmediğinden emin olunmalıdır. Dar ve kapalı alanlarda kaynak yaparken, UVV 26.0'un 29 maddesinde belirtildiği gibi, kirli havanın dışarıya atılması veya temiz hava ile çalışma alanını havalandırması yapılmalıdır.
| YÖNTEM | KAYNAK MALZEMESİ | Kaplamalı Çeliklerin Kaynağı |
Alaşımsız ve hafif alaşımlı çelikler,
Alüminyum alaşımları | Yüksek alaşımlı çelikler,
Demir - dışı metaller
(aluminyum alaşımları hariç) |
k | u | k | u | k | u |
Gaz ergitme kaynağı
sabit
taşınabilir |
F
F
|
T
T
|
T
F
|
A
A
|
T
F
|
A
A
|
Örtülü elektrod kaynağı
sabit
taşınabilir |
T
F
|
A
T
|
A
T
|
A
A
|
A
T
|
A
A
|
MIG / MAG kaynağı
sabit
taşınabilir |
T
F
|
A
T
|
A
T
|
A
A
|
A
T
|
A
A
|
TIG kaynağı
sabit
taşınabilir |
F
F
|
T
F
|
F
F
|
T
T
|
F
F
|
T
T
|
Toz altı kaynağı
sabit
taşınabilir |
F
F
|
T
F
|
T
F
|
T
T
|
T
F
|
T
T
|
Toz püskürtme | A | A | A | A | - | - |
| |
k: kısa süre | | F: doğal havalandırma | | |
u: uzun süre | | T: teknik havalandırma | | |
| | | A: Zararlı maddelerin oluştuğu yerde emilmesi |
Tablo 1. Kullanılan kaynak yöntemine ve kaynak malzemesine göreceli olarak havalandırma şekli
Havalandırma ihtiyaçlarına göre çalışma alanlarına çeşitli havalandırma ekipmanlarını seçmek mümkündür. Örneğin;
Kaynak torcundan, kaynak maskesinden veya baş maskesinden duman emme sistemi, Taşınabilen duman emme sistemleri, İş parçasına veya çalışma bölgesine yaklaştırılabilen ve monte edilebilen duman emme bacaları.
UVV 26.0, madde 29’a göre; 100 m3’ten daha az hava hacmine sahip veya uzunluğu, genişliği ve yüksekliği 2 metre’den az olan ve doğal bir hava akımı olmayan alanlara “Kapalı Alanlar” diyebiliriz.
Kapalı alanlar: penceresiz bodrum alanları, dehlizler, boru hattı, kuyular, tanklar, kazanlar, konteynerler, gemi inşasında hücre ve tank bölümleridir. Kapalı alanlarda kaynak yaparken zehirli maddelerin oluşmaması, yanıcı gazların birikmemesi ve oksijenin azalmaması için duman emme sistemleri veya yapay havalandırma yöntemleri kullanılmalıdır.
Duman emme veya teknik bir havalandırmanın mümkün olmadığı yerlerde, uygun solunum ekipmanları kullanılmalıdır. Kapalı alanlarda, nitrik-oksitlerin oluşumu kabul edilebilir sınırların üzerine çıkmasına neden olabilecek oksi-gaz kaynağı, alevle kesme ve ısıtma işlemlerinde yaparken havalandırmaya özel bir dikkat sarfedilmelidir. |
|
Dikkat !!! Yanma nedeniyle ciddi kazalara neden olacağı için kapalı alanlarda oksijen kullanılarak havalandırma yapılmasına izin verilmez!
YÖNTEM | KAYNAK MALZEMESİ | KAPLAMALI ÇELİKLERİN KAYNAĞI |
Alaşımsız ve hafif alaşımlı çelikler,
Alüminyum alaşımları | Yüksek alaşımlı çelikler,
Demir - dışı metaller
(alüminyum alaşımları hariç) |
k | u | k | u | k | u |
Alevle tavlama,
Alevle doğrultma | F | T | F | T | F | T |
Alevle sertleştirme | F | T | - | - | - | - |
Alevle şekillendirme | F | T | - | - | - | - |
Alevle kesme
sabit
taşınabilir |
F
F
|
T
T
|
A
T
|
A
A
|
T
T
|
T
T
|
Oyma | F | T | - | - | T | T |
Alevle tufal temizleme
sabit
taşınabilir |
A
F
|
A
T
|
A
A
|
A
A
|
-
-
|
-
-
|
Tig kaynağı
sabit
taşınabilir |
F
F
|
T
F
|
F
F
|
T
T
|
F
F
|
T
T
|
Plazma kesme
sabit
taşınabilir |
A
F
|
A
T
|
A
T
|
A
A
|
A
T
|
A
T
|
Ark-oksijen kesme,
Ark-hava kesme
sabit
taşınabilir |
T
F
|
A
T
|
A
T
|
A
A
|
T
F
|
A
T
|
Alın kaynağı | T | A | A | A | T | A |
Diğer direnç kaynak yöntemleri | F | F | F | T | F | T |
| |
k: kısa süre | | F: Doğal havalandırma | |
u: uzun süre | | T: Teknik havalandırma | |
| | | | A: Zararlı maddelerin oluştuğu yerde emilmesi |
Tablo 2. Kaynak malzemesi kullanmayan yöntemlerde havalandırma methodları
Solunumun Korunması
Havalandırmanın yetersiz olduğu durumlarda, kaynak işlemine uygun koruyucu solunum cihazları kullanılmalıdır. Kaynak işlemine uygun koruyucu solunum cihazları: hortumlu solunum cihazları ve basınçlı hava içeren solunum cihazlarıdır. Çalışma alanındaki atmosfer, en az %17 oksijen içeriyorsa, ihtiyaca göre koruma özelliğine sahip filtre kullanımı yararlı olur. Fakat, bu filtrelerin konteyner, boru hattı, tank, vagon v.b. kapalı alanlarda kullanılmasına izin verilmez.
Hava Besleme
Çalışma bölgesinden emilen hava, ancak zararlı maddelerden arındırıldıktan sonra geri beslenebilir. Eğer sağlığa zararlı maddelerin konsantrasyonu, göreceli MAK-değerlerinin ¼’ünü aşmazsa, geri beslenen hava zararlı maddelerden yeterince arındırılmış olarak kabul edilebilir. Kaynak dumanı kanserojen oranda nikel- bileşikleri veya krom- bileşikleri gibi maddeler içeriyorsa, özel şartlara göre havalandırma ve hava besleme yapılmalıdır. | |
Kişisel Korunma Ekipmanları
Tablo 3’ de UVV 26.0 “Kaynak, Kesme ve İlgili İşlemler” e göre çeşitli kaynak ve kesme yöntemleri ile çalışan personelin kullanması gereken kişisel ekipmanlar verilmiştir.
.jpg)
KİŞİSEL KORUMA EKİPMANLARI
(kural olarak) | KAYNAKÇI
KORUYUCU MASKE CAM FİLTRESİ
DIN 4646
DIN 4647 T.1 | KAYNAKÇI
GÖZLÜĞÜ
DIN 58211 VwB 6, 7
| YÜZ VE BAŞ
MASKESİ
DIN 58214 VwB 6, 7
| KAYNAKÇI
ELDİVENİ
DIN 4841
Bölüm 4
| DERİ ÖNLÜK VEYA SeS
|
Yöntem | Koruma Derecesi |
Örtülü elektrod kaynağı | 9 - 14 | - | X | X | X |
MIG /MAG kaynağı | 10 - 15 | - | X | X | X |
TIG, plazma kaynağı | 5 - 14 | - | X | X | (X) |
Ark - kesme | 10 - 15 | - | X | X | X |
Plazma kesme | 11 - 13 | - | X | X | X |
X: gereklidir
(X): bazı durumlarda gereklidir
-: önerilmez
SeS: yanmaz koruyucu giysi
VwB: uygulama alanı
Tablo 3. Farklı kaynak yöntemleri için koruyucu ekipmanların koordinasyonu
Güvenlik Standartları
Kaynak maskeleri için geçerli olan en son standart ANSI Z87.1 – 2003’tür. Bu standart, maske ve otomatik kararan lens üreticilerinin uygunluklarını kanıtlamaları için, belirttikleri geçiş hızları, gölgelendirme ayarları ve diğer talimatnameleri bağımsız laboratuar testleri ile onaylamalarını zorunlu kılar.
Bu titiz testler maske ve lenslerin, uçan nesnelerle yapılan yüksek hızlı darbe testlerinden geçmesini, gölgelendirme ayarlarından bağımsız olarak %100 UV ve IR filtreleme sağlamasını ve çok yüksek sıcaklıklarda belirtilen geçiş hızlarına ve gölgelendirme derecelerine uymasını gerektirir. Otomatik kararan lenslerin tutarlı koruma sağlayabilmesi için, -5 ile +55 °C arasında düzgün çalışabilir olması gerekir.
Otomatik kararan filtrelere sahip maskelerde, standart renkli cam yerine elektronik filtre kullanılır. Bu maskelerde, kaynak işlemini kolaylaştıran ayarlanabilir özellikler bulunur. Bu özelliklerden aşağıda bahsedilmiştir.
Otomatik kararan filtre lens ya da ADF(Auto-darkening filter), tasarım olarak dijital saatlerde sayıları göstermede kullanılan teknolojiye benzeyen özel bir likit kristal ekrandır (LCD). Çoğu filtre kartuşunun gücü pil ya da güneş enerjisi ile sağlanır. Kaynak arkını algılamak için lensin kenarlarına birkaç ışık sensörü yerleştirilmiştir. Lens aktive edilmediği zamanlarda otomatik kararan CD filtre genelde #3 ya da #4 gölge derecesindedir. Bu da güneş gözlüklerinde olduğu gibi camın arkasında rahat görmeyi sağlar.
Kaynakçı MIG tabancasının, TIG torçunun ya da çubuk elektrodunun kaynak yaptığı malzemeye göre pozisyonunu görebildiği için ark daha kolay başlar. Ark başlar başlamaz, maskedeki sensörler, lensi ayarlara bağlı olarak #9 ya da #13 gölge derecesine karartır. Bu işlem bir insanın göz kırpmasından 100 kat daha hızlı gerçekleşir. Filtrede UV ve IR kaplamaları olduğu için, aktif/inaktif gölge ayarlarından bağımsız olarak gözler zararlı ışınlardan korunur.
Sabit ya da Değişken Gölge
Çoğu kaynak işleminde yumuşak çelik, paslanmaz çelik, alüminyum gibi farklı malzemeler; özel işler için çubuk, MIG ve TIG gibi farklı kaynak işlemleri gerektiren farklı kalınlıklarda malzemeler kullanılır. Bu da kaynak akımının 40 Amper’den 200 Amper’e kadar değişebileceği anlamına gelir. Bu değişkenlik de arkın farklı parlaklık derecelerinde olması anlamına gelir. Gözlerinizi uygun şekilde korumak ve kaynak tavını en iyi şekilde görebilmek için ayarlanabilir ya da değişken gölge dereceli lensler kullanmalısınız.
| |
Geçiş Hızı (Lens Tepki Süresi)
Otomatik kararan maskeleri araştırırken, çoğu üreticinin lens geçiş hızından bahsettiğini fark edersiniz. Bu sayı, kaynak başladığı zaman lensin doğal ışık durumundan (genellikle #3 ya da #4 gölge derecesinde) karartılmış duruma ne kadar sürede geçeceğini belirtir. Lensin gölgelenmesi ne kadar çabuk gerçekleşirse, kaynakçının gözleri yüksek yoğunluktaki ışıktan o kadar iyi korunur. Çok yavaş tepki süresi, göz kuruması ve kaşıntısı gibi göz rahatsızlıklarına neden olur. Bu olay ark parlaması (arc flash) olarak adlandırılır. Giriş seviyesi lensler genelde saniyenin 1/3.600’i sürede ikinci geçiş hızına sahiptir. Orta seviye ve profesyonel seviye maskeler ise saniyenin 1/16.000’i sürede ya da daha yüksek hızlarda geçiş yaparlar. Bazı üreticiler, bu oranı ondalıklı olarak vererek karşılaştırmayı kolaylaştırır.
| .png)
|
Güneş Enerjisi ve Pil Ömrü
Bazı otomatik kararan maskeler dahili, değiştirilemeyen pil ve güneş destek paneli bulunduracak şekilde tasarlanmıştır. Bu maskelerde, ilk kullanımdan önce ve maskenin uzun süre kullanılmadığı durumlarda direk güneş ışığında bir şarj işlemine gerek vardır. Bu da anında kaynak yapmak istediğiniz durumlarda can sıkabilir. Bu tiplerin dezavantajı, pil ömrü tamamlandıktan sonra lensin çalışmamasıdır. Bu açıdan yaklaşınca, değiştirilebilir bir pile ve güneş destek paneline sahip bir maske satın almak daha mantıklıdır. Böylece şarj işlemi beklenmeden, derhal kaynak işlemine başlanabilir. Ekonomik değişim maliyetleri ve her yerde bulunabilmesi bakımından AAA tip pil kullanan lensler tercih edilmelidir. Uzun pil ömrü için ise lityum pilli modeller düşünülebilir. Ancak, lityum piller daha pahalıdır ve temin etmesi biraz daha zordur. MIG kaynak işlemleri için, sıradan bir AAA pilin ömrü yaklaşık olarak 2000 saattir.
| .png)
|
Ayarlanabilir Hassasiyet ve Gecikme Kontrolleri
Hem orta seviye, hem de profesyonel seviye otomatik kararan maskeler genellikle, ne kadar parlaklığın lensi karartmaya başlayacağına ilişkin ayarları yapma imkânı sunar. Düşük amperlerde kaynak yaparken, özellikle TIG gibi diğer kaynak işlemlerine oranla arkın o kadar da parlak olmadığı işlemlerde hassasiyet kontrolü çok kullanışlıdır. Gecikme kontrolü ise diğer bir önemli özelliktir. Bu kontrol, size kaynak arkı bittikten sonra lensin daha ne kadar süre karanlık kalacağını ayarlama imkânı sağlar. Uzun sürecek bir nokta kaynak işi yapılırken sıradaki kaynak işlemi için yeniden konumlandırma gerektiğinden, kısa gecikme süresi işin daha çabuk bitmesini sağlar. Uzun gecikme süresi ise, çok yüksek akımlarda kaynak yapılırken ark söndükten sonra kaynak bölgesine bakıldığında gözün zarar görmesini önlemede fayda sağlar.
|
.png)
|
Maske Ağırlığı
Hafif maskeler kaynakçının boynundaki gerilmeyi en aza indirir ve konforu artırarak yorgunluğu azaltır. Yarım kilogramlık bir maske ile bir kilogramlık bir maske arasında çok büyük fark vardır. Kısa kaynak işlemlerinde 1 kilogramlık maske çok sorun yaratmazken, tüm gün süren kaynak işlerinde ağırlığıyla rahatsızlık verir. Bunu, kollarımızı uzatıp elimize bir kitap aldığımızda ilk birkaç saniye zorluk çekmezken, birkaç dakika sonra kitabın ağırlığını 1 tonmuş gibi hissetmemize benzetebiliriz. Aynı durum, ağır ve hafif maskeleri kıyasladığımızda da karşımıza çıkar. Belli bir süre sonra ağır olan maske rahatsızlık vermeye başlar. |
.png)
|